Een knobbeltje in je borst. De schrik slaat je om het hart: het zal toch geen borstkanker zijn? Vaak is het loos alarm. Maar wees op je hoede, want maar liefst een op de acht vrouwen krijgt ooit de diagnose borstkanker te horen.
Borstkanker, de meest voorkomende vorm van kanker onder vrouwen. Ieder jaar komen er in Nederland zo'n 12.000 vrouwen (en enkele mannen) met deze ziekte bij. Vanaf je 35e loop je een verhoogd risico, maar vooral na de overgang neemt de kans op borstkanker flink toe. Tweederde van alle patiënten heeft de diagnose na de overgang gekregen.
Wat is het?
Bij kanker gaat er iets mis met de celdeling. Het menselijk lichaam is opgebouwd uit cellen, waarin erfelijk materiaal zit. Die cellen vermenigvuldigen zich steeds, zodat afstervende cellen vervangen kunnen worden door nieuwe.
Maar soms loopt dat verkeerd. Dan ontstaan er foute cellen die samen een kwaadaardig gezwel vormen: een tumor. De medische term is een carcinoom. Bij borstkanker noem je het een mammacarcinoom.Bij het overgrote deel van de vrouwen begint de ziekte in de melkgangen. Meestal gaat het om kanker in één borst.
Wie krijgt het?
Borstkanker kan erfelijk zijn. Dat is bij 5 à 10 procent van de patiënten het geval. En zoals gezegd stijgt de kans op borstkanker met de leeftijd.
Daarnaast kun je een verhoogd risico hebben als...
... je voor het eerst ongesteld bent werd vóór je 12e of in de overgang raakte na je 50e
... je nooit zwanger bent geweest of pas na je 35e
... je kampt met overgewicht en/of veel alcohol drinkt
... je al eerder goedaardige of kwaadaardige afwijkingen in je borst had.
Maar natuurlijk kun je ook kanker krijgen als je niet tot deze risicogroepen behoort.
Hoe herken je het?
Hoe vroeger je borstkanker ontdekt, hoe groter de kans op genezing. Vandaar dat het belangrijk is om je borsten regelmatig te onderzoeken op afwijkingen. Buiten knobbeltjes zijn er nog verschillende andere symptomen die in de richting van borstkanker kunnen wijzen.
Denk daarbij aan veranderingen aan je tepels. Teruggetrokken of lekkende tepels bijvoorbeeld, terwijl je daar eerder nooit last van had. Of schilferige tepels. Of zweertjes die maar niet willen genezen. Ook bij rode vlekken, kuiltjes of plooien in de huid van je borst of vreemd aanvoelende zwellingen in je borst of oksel moeten er alarmbellen gaan rinkelen. Ga even naar de huisarts als je zoiets verdachts ziet. Je kunt maar beter het zekere voor het onzekere nemen.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Als je arts het vermoeden heeft dat je borstkanker hebt, kan hij op verschillende manieren een definitieve diagnose stellen. Bijvoorbeeld door een mammografie, waarbij er röntgenfoto's van je borsten worden gemaakt.
Je kunt ook een echo laten maken, waarbij geluidsgolven eventuele knobbeltjes opsporen. Verder is het mogelijk dat hij kiest voor een punctie of biopsie. In beide gevallen wordt er wat van het verdachte weefsel bij je weggehaald en naar het laboratorium gestuurd.
Wat is de kans op genezing?
Als je te horen krijgt dat je borstkanker hebt, stort je wereld in. Veel patiënten willen vooral één ding weten: hoe liggen mijn overlevingskansen? Dit wordt onder meer bepaald door het type borstkanker. Sommige vormen van borstkanker zijn namelijk agressiever dan andere. Verder hangt het af van het stadium waarin de ziekte zich bevindt. Hoe groter de tumor en hoe verder de uitzaaiingen, hoe slechter de vooruitzichten. Daarom is het ook zo belangrijk om er vroeg bij te zijn.
In het algemeen kun je zeggen dat de gemiddelde overlevingskansen na vijf jaar momenteel rond de 80 procent schommelen. De tienjaarsoverleving ligt op 69 procent.
Hoe doe je zelfonderzoek?
Vrouwen boven de 50 worden eens in de twee jaar opgeroepen voor een preventief bevolkingsonderzoek. Daarbij krijgen ze een mammografie. Maar het kan geen kwaad om ook zelf je borsten te controleren. Ook als je nog geen 50 bent. De beste periode is een week na het begin van je menstruatie. Dan bevatten de eierstokken namelijk de minste hormonen en zijn je borsten dus het minst gezwollen. Zo voel je onregelmatigheden extra goed.
Kijk in de spiegel of je borsten van vorm zijn veranderd. Leg daarna een arm in je nek en begin je borst af te tasten met je drie middelste vingers. Doe dat in ronddraaiende bewegingen. Voel goed aan je tepel, tepelhof en oksel. Veel vrouwen doen dit onderzoek onder de douche. De meeste knobbeltjes zijn goedaardig en van tijdelijke aard, maar maak altijd een afspraak met je huisarts als je je zorgen maakt.